Sudan'da ordu, "üçlü mekanizma" himayesinde yürütülen diyaloğa katılmayacak

Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, askerin, Birleşmiş Milletler (BM), Afrika Birliği (AfB) ve Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesinden (IGAD) oluşan "üçlü mekanizma" himayesinde yürütülen diyaloğa katılmayacağını ve sivil geçiş hükümeti kurulmasının ardından Egemenlik Konseyinin feshedileceğini açıkladı.

Burhan, devlet televizyonundaki ulusa sesleniş konuşmasında, ordunun, siyasi ve devrimci güçler ile diğer ulusal bileşenlerin geçiş döneminin gereklerini yerine getirebilmeleri amacıyla bir teknokrat hükümeti kurabilmeleri için üçlü mekanizma tarafından kolaylaştırılan diyaloğa katılmayacağını, teknokrat hükümetinin tesisi ile Egemenlik Konseyinin lağvedilmesinin ardından yeni kurulacak hükümetle mutabakat halinde ordu ve bünyesindeki Hızlı Destek Kuvvetleri liderliğinde güvenlik ve savunmadan sorumlu olacak Yüksek Savunma Konseyi kurulacağını bildirdi.

- "Ülkenin birliği, beraberliği ve emniyeti her şeyin üstünde"

"Bugün sizlere ülkemizin birliğini ve ulusal bütünlüğünü tehdit eden ve dönüşümün tamamlanması ve arzulanan demokratik geçişi engelleyen bir krizden geçerken sesleniyorum." ifadelerini kullanan Burhan, vatandaşın ve ülkenin güvenliğinin ordunun en önemli hedefi ve vazifesi olduğunu belirterek demokratik geçişi koruyacakları, gücün tekelleştirilmesi, ötekileştirilmesi, milli menfaatlerin ve değerlerin savunmasız bırakılması girişimlerinin karşısında yer alacakları ve ülkenin birliği, beraberliği ve emniyetinin her şeyin üstünde olduğu mesajını verdi.

Burhan, "Bu güçlerin halkın birliğini yeniden tesis eden acil ve ciddi bir diyaloga girmelerini, Sudan devletinin varlığına yöneltilmiş tehditleri ortadan kaldırabilmelerini, herkesi dönüşüm ve demokratik geçiş ortamına geri döndürebilmelerini umuyorum." diyerek, "Silahlı kuvvetler, hiçbir siyasi partinin iktidara gelmesi için bir araç olmayacak ve bu diyalogun sonuçlarını uygulamada kararlı davranacaktır." şeklinde konuştu.

- "Herkes diyalog ve barışa sahip çıksın"

Başta gençler olmak üzere herkesi diyaloğun hedeflerine ulaşmasına katkı sunmaya ve halkın farklı bileşenlerini barışa sahip çıkmaya çağıran Burhan, şunları kaydetti:

"Herkesin fikrini beyan etme hakkı güvence altındadır. Silahlı kuvvetler, Sudan halkını, kendisini yönetecekleri belirleyeceği seçimlere taşıyacak, geçiş dönemi ve demokratik dönüşümü tamamlayan ulusal mutabakat ve uzlaşıyı sağlamak için halkın tüm unsurlarıyla birlikte çalışma konusundaki önceki taahhütlerine bağlı kalacaktır. Ordu, ayrıca üçlü mekanizma ile Sudan’ın dost ve komşuları tarafından yürütülen çabalara desteğini de sürdürecektir."

- Uluslararası ve bölgesel tarafların çabaları sonuçsuz kaldı

Sudan'da 11 Nisan 2019'daki askeri müdahalenin ardından Ağustos 2019'da, Temmuz 2023'e kadar sürmesi planlanan asker sivil ortaklığında geçiş dönemi başlamıştı.

Ordu, güvenlik ve beka tehdidi gerekçesiyle 25 Ekim 2021'de sivil yönetime el koymuş, olağanüstü hal ilan ederek başbakan dahil onlarca siyasiyi gözaltına almıştı.

Teknokrat hükümeti kurması için görevine iade edilen Başbakan Abdullah Hamduk, ülkedeki siyasi krizin çözülememesi ve askerle anlaşmazlıklar nedeniyle 2 Ocak'ta istifasını sunmuştu.

Birleşmiş Milletler (BM) Sudan'daki Geçiş Entegre Misyonu (UNITAMS), mevcut krizden çıkış yollarını görüşmek ve diyalogda kolaylaştırıcı rol üstlenmek üzere Sudanlı taraflarla 8 Ocak-10 Şubat döneminde ön istişarelerde bulunmuştu.

BM, 7 Mart’ta uluslararası çabaları birleştirmek ve birlikte çalışmak için Afrika Birliği ile ortak koordinasyon mekanizmasının kurulduğunu açıklamıştı.

Daha sonra IGAD'ın da katıldığı üçlü mekanizma, 12 Nisan'da Sudan'daki siyasi krizin çözümü için anayasal düzenlemeler, başbakan ve bakanların seçilmesine ilişkin kriterlerin tanımlanması, vatandaşların acil ihtiyaçlarına yönelik çalışma programı oluşturulması ve adil seçimler düzenlemek için kesin ve zamanında plan oluşturulmasını içeren 4 eksenli girişim sunmuştu.

Ülkede siyasi krizin çözümüne dair BM, AfB ve IGAD'ın 13 Mayıs'ta başlattığı girişimlerden henüz netice alınamadı.

Geçiş dönemini yöneten Egemenlik Konseyinin başındaki askeri liderler, Temmuz 2023'te seçimle iş başına gelecek hükümet kurulana kadar iktidarda kalacaklarını açıklamıştı.