Peru'da artan akaryakıt fiyatları Devlet Başkanı Castillo yönetimini zorluyor

SİNAN DOĞAN - Güney Amerika ülkesi Peru'da, artan akaryakıt fiyatları ve yüksek enflasyon nedeniyle 30 Mart'ta sokağa çıkan halk, Devlet Başkanı Pedro Castillo'nun istifasını istiyor.

Ülkede ilk olarak Junin kasabasında, kamyoncuların son zamanlarda hızla artan akaryakıt fiyatlarına tepki olarak greve gitmesiyle başlayan gösteriler kısa zamanda birçok kentte yayıldı.

Bugüne kadar 6 kişinin öldüğü, 30'dan fazla kişinin yaralandığı gösterilerde hükümet, olayları kontrol altına almak için 5 Nisan'da ilan ettiği sokağa çıkma yasağını tepkiler üzerine bir sonraki gün iptal etmek zorunda kaldı.

Otobüs ve kamyoncuların bağlı bulunduğu sendikalar otoyolları ablukaya alırken, tarım işçileri ve öğretmenler başta olmak üzere çeşitli meslek grupları da geniş katılımlı yürüyüşler gerçekleştirdi.

Protestoların merkezi konumundaki başkent Lima ile Callao kentinde, caddeleri dolduran binlerce kişi barikatlar kurarak güvenlik güçleriyle çatıştı.

Kolombiya Salle Üniversitesinden ekonomi alanında Prof. Dr. David Andres Duarte Hernandez, AA muhabirine, enflasyonun 2021'de küresel çapta devam eden olağanüstü bir durum olduğuna dikkati çekerek, "Üretimdeki daralma, mal ve hizmet maliyetlerinin 2020'de artması nedeniyle enflasyon yükseldi." dedi

Duarte, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın da fiyat artışlarına yol açtığına işaret ederek, bu durumun ülkelerin 2022'deki büyüme dinamiklerine darbe vurduğunu söyledi.

- "Peru, tüm Amerika kıtasında en düşük 4'üncü enflasyona sahip ülke"

Devlet Başkanı'nın istifasını talep eden gösterilerin sadece enflasyonla ilgili olmadığını belirten Duarte, "Peru, Latin Amerika'da üçüncü ve tüm Amerika kıtasında da dördüncü en düşük enflasyona sahip ülke. Enflasyon, hükümete karşı çıkan sektörlerin gösterileri haklı çıkarmak için ileri sürdükleri bir bahane olabilir. Örneğin ABD, Brezilya, Meksika, Uruguay, Paraguay ve Kolombiya, Peru'dan daha yüksek enflasyona sahip." şeklinde konuştu.

- Devlet Başkanı Castillo'ya destek azalıyor

Öte yandan Datum araştırma şirketinin anketine göre, Peru halkın yüzde 76'sı son gösterilerde hükümetin süreci kötü yönettiğine inanıyor.

Peru Araştırmaları Enstitüsüne göre de Devlet Başkanı Castillo'nun politikalarını onaylamayan kişilerin oranı yüzde 68 ile son zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.

Castillo'nun gösterilerin başlamasından kısa süre sonra yaptığı açıklamada, göstericilerden "kötü niyetli" ve "ücretli elebaşları" şeklinde söz etmesi halkın tepkisini çekmişti.

- Hükümet Rusya-Ukrayna savaşına işaret ediyor

Gösterilerde özellikle otoyol gişeleri eylemcilerin hedefi olurken, kamu binaları ve özel yapılar da tahrip edildi.

Hükümet ise akaryakıt fiyatlarının artışına gerekçe olarak Rusya-Ukrayna savaşını ve uluslararası enerji piyasalarında yükselen fiyatları gösteriyor.

- Kongre de tepkilerin hedefinde

Gösterilere katılan bazı gruplar, Kongrenin ülkedeki yolsuzluk iddialarına karşı yetersiz kaldığını savunarak, kapatılmasını talep ediyor.

Uzmanlar, siyasi ve sosyal krizin giderek derinleştiği ülkede, Devlet Başkanı Castillo'nun kısa sürede istikrarı sağlayamaması halinde görev süresini tamamlayamayacağı görüşünü paylaşıyor.

Ulusal İstatistik ve Bilişim Enstitüsüne göre, Peru'da tüketici fiyat endeksi geçen ay yüzde 1,48 artarak son 26 yılın en yüksek seviyesine çıktı.

Hükmet, toplumsal memnuniyetsizliği yatıştırmak için kamyoncuların taleplerinden biri olan akaryakıt üzerindeki vergiyi düşürse de tepkiler halen devam ediyor.

- Peru'da siyasi kriz

Ülkede devlet başkanlığı görevini 28 Temmuz 2021'den bu yana yürüten Castillo'nun atadığı 3 başbakanın, Kongre baskısı ve parti içi tartışmalar nedeniyle istifa etmesinin yanı sıra medyada yer alan iddialar üzerine çok sayıda bakan da görevlerinden ayrılmak zorunda kalmıştı.

Siyasi istikrarın henüz sağlanamadığı Peru'da, sağ partiler, solcu Devlet Başkanı Castillo'nun görevden azledilmesini istiyor.